یادداشت| سنجش تعامل دانشگاه، صنعت و دولت در حوزه مهندسی پزشکی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، رشته مهندسی پزشکی پرچم‌دار رویکرد بین‌رشته‌ای در کشور است که به دلیل توجه به اقتصاد دانش‌بنیان، در مسیر شکوفایی و هموار کردن پیشرفت و توسعه گام برمی‌دارد.

مهندسی پزشکی یکی از تخصص‌های راهبردی در حوزه صنایع و فناوری‌های نوین است. رشته‌های این حوزه شامل بیومکانیک، بیومتریال، مهندسی بافت و بیوالکترونیک است. این رشته با به‌کارگیری علوم فنی و مهندسی به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک می‌کند. اهمیت این حوزه به علت ارتباط مستقیم آن با حوزه سلامت و فاکتورهای انسانی است.

هرچند تعامل دوگانه دانشگاه-صنعت در سال‌های اخیر، روندی افزایشی داشته؛ اما تعامل ملی ارکان در بلندمدت، با روندی کاهشی مواجه بوده که بر این اساس، برخی سیاست‌های علم و فناوری و راهبردهای پژوهشی و صنعتی برای ارتقای شبکه نوآوری دانشگاه-صنعت-دولت در حوزه مهندسی پزشکی در ایران به‌عنوان یک ضرورت پیشنهاد شده است.

سیاست‌های کلی برنامه توسعه پنج‌ساله ایران به‌وضوح بر اقتصاد دانش‌بنیان تأکید دارد بنابراین، لازم است دولت ایران نیز به‌عنوان مهم‌ترین عامل در برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست‌های کلان راهبردی برای برقراری ارتباط بهتر و منسجم‌تر با دانشگاه و صنعت به ایفای نقش بپردازد.

هرچند امروزه دانش، سلاح راهبردی برای دستیابی به توسعه پایدار و تحقق اقتصاد دانش‌بنیان است؛ درعین‌حال، هر اقتصادی که صرفاً به دانشگاه، دولت و یا نهادهای مستقل از صنعت متکی باشد در دستیابی به فناوری‌های مبتنی بر نوآوری با مشکل روبرو خواهد شد زیرا اکنون مرزهای سخت بین نهادهای مختلف نوآوری به‌تدریج ذوب‌شده است.

رقابت در بازار فناوری امروز جهان، به ادغام دانش‌های نوین با صنعت نیازمند است. شایسته است دولت جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ سیاست‌های راهبردی پژوهشی، مسیر ارتباط سازمانی مبتنی بر روابط اتحادیه صنعتی ژنو (UIG) را برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار هموارتر کند.

دولت می‌تواند با تأمین اعتبار فناوری و کاهش مالیات، به‌طورجدی در نوآوری مشارکتی با دانشگاه‌ها و شرکت‌ها مشارکت کند تا استعدادهای لازم در علم و فناوری را به خود جلب کند.

اقدامات خاص سیاست‌گذاری می‌تواند شامل ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری کارآفرینی در شرکت‌های کوچک و متوسط، ارائه تسهیلات به فرشتگان کسب‌وکارهای نوپا در حوزه مهندسی پزشکی و سایر حوزه‌ها و تدارکات دولت برای استفاده از محصولات و خدمات نوآورانه حاصل از همکاری این اتحادیه باشد.

همچنین با ایجاد آزمایشگاه جامع و فضاهای کاری اشتراکی و معرفی آن برای استفاده حداکثری پژوهشگران از امکانات موجود، مراکز انتقال فناوری و شتاب‌دهنده‌های علم و مراکز استعداد پروری می‌توان به توسعه کسب‌وکارهای نوپا کمک کرد. هم‌زمان نیز لازم است از حقوق مستقل و مالکیت معنوی شرکت‌های داخلی حمایت‌های لازم صورت گیرد.

از بُعد سیاست‌های پژوهش و آموزش، باید توانایی نوآوری بین سازمانی در دانشگاه ارتقا یابد و هنگام تصویب طرح‌های نوآورانه در دانشگاه، هماهنگی لازم با بخش صنعت و دولت وجود داشته باشد تا از ماندن صرف پژوهش‌ها در قفسه‌های کتابخانه جلوگیری شود.

تنها در این صورت است که دانشگاه‌ها می‌توانند نقش سنتی خود را که فقط به تدریس و تحقیق معطوف می‌شد، تغییر داده و به نسل سوم دانشگاه‌ها، یعنی دانشگاه‌های کارآفرین تبدیل شوند.

دانشگاه می‌تواند بهبود کیفیت کارآموزی و کسب مهارت به دانشجویان و تعریف طرح‌های مشترک اتحادیه را در دستور کار قرار داده و همچنین سیستم ارزشیابی علمی را با در نظر گرفتن وجود تعاملات اتحادیه صنعتی ژنو در تولیدات علمی دانشگاهیان، به‌عنوان یک شاخص جدید، ارتقا داده و محققان را ترغیب به خارج شدن از دانشگاه و ایجاد رابطه قوی‌تر با صنعت کند.

* حجت‌الله سلیمانی، مدرس گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

انتهای پیام/۴۱۶۷/